Wat betekent Biologisch, Ecologisch, Fairtrade, Ayurveda, Veganisme & Paleo? En wat is rawfood & superfood?
We horen vaak deze "termen" maar halen vaak dingen door elkaar. Hier even een opsomming op alfabetische volgorde:
Wat houdt Ayurveda in?
Ayurveda : Ayur = leven Veda = wetenschap de ‘wetenschap van het leven’ een eeuwenoude genees en levenswijze uit India. Ayurveda kent een holistische visie, waarin elk aspect van iemands lichaam en leven belangrijk is. Gericht op het in balans brengen van de hele mens. Ayurveda kent drie persoonlijke constitutie types en noemt deze Dosha’s : Vata, Pitta en Kapha (of een combinatie hiervan)
- Vata (Ether en Lucht) – heeft te maken met beweging en communicatie
- Pitta (Water en Vuur) – heeft te maken met metabolisme en transformatie
- Kapha (Aarde en Water) – heeft te maken met voeding, groei en stabiliteit
Wat is 'biologisch'?
Biologisch wil zeggen:
op een natuurlijke manier, zonder chemicaliën (Van Dale).
Daarbij is het uitgangspunt van biologisch: het aanbieden van producten en diensten op een natuurlijke wijze met respect voor mens, dier, plant en milieu.
De biologische landbouw is erop gericht de gezondheid van bodem, ecosystemen en mensen te ondersteunen en in stand te houden. Praktisch betekent dit onder andere dat er geen kunstmest, chemische bestrijdingsmiddelen of gentechnologie wordt gebruikt. In de biologische veeteelt wordt het vee op een diervriendelijke manier gehouden. Zij krijgen zoveel mogelijk biologische voeding.
Wat is biologisch-dynamisch?
De biologisch-dynamische (BD) landbouw gaat een stap verder dan de biologische landbouw. Bodemvruchtbaarheid en de versterking van de groei staan daarin centraal. BD-bedrijven doen dat door:
- planmatige vruchtwisseling;
- organische bemesting;
- het gebruik van kiezel- en kruidenpreparaten;
- het gebruik van een zaaikalender, waarbij rekening wordt gehouden met de stand van de planeten.
Een BD-bedrijf houdt naast de landbouwactiviteiten vaak ook dieren. BD-boeren houden sterk rekening met het eigen karakter van dieren. Kippen houden hun snavels, koeien hun hoorns. Verder gelden hoge normen voor veevoeding en dierhuisvesting.
Wat is 'ecologisch'?
De ecologische landbouw heeft in feite dezelfde werkwijze als de biologische landbouw.
Toch is er een nuanceverschil tussen biologisch en ecologisch:
- Biologisch heeft vooral aandacht voor de relatie milieu, mens en gezondheid.
- Ecologisch houdt heel consequent rekening met het hele ecosysteem waarin wij leven en vermijdt alles wat dit systeem kan schaden.
Ecologisch is: milieuvriendelijk, zo min mogelijk belastend of vervuilend voor het milieu. De ecologische landbouw werkt niet met chemische bestrijdingsmiddelen vanwege de moeilijk afbreekbare giftige stoffen. Ook niet met kunstmest, omdat de productie ervan veel energie vraagt.
Wat ecologisch is, is ook altijd biologisch. Maar het omgekeerde is niet altijd waar. Wordt voor de ontginning van een biologisch product een ecosysteem in de war gestuurd? Dan hoort het in principe niet thuis in een ecologisch teeltsysteem.
Wat is fair trade?
Fair Trade, ook wel Eerlijke Handel genoemd, is erop gericht om producten op de markt te brengen, waarvoor een rechtvaardige prijs wordt betaald aan de producenten in de landen van herkomst.
Tussen de afnemer van Fair Trade artikelen en de producenten in de Derde Wereld worden afspraken gemaakt over prijszekerheid en stabiliteit in de afname van de producten. Vaak wordt door de afnemer vooraf al een aanbetaling gedaan zodat de producent de mogelijkheid heeft om te investeren in het productieproces.
Bij de productie van Fair Trade artikelen wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de ecologische en sociale omstandigheden ter plaatse.
Wat is Holistisch?
Een holistische visie gaat uit van eenheid en heelheid als de meest gezonde situatie van een individu. Het werken vanuit een holistisch perspectief wil zeggen dat de coach, practitioner of facilitator werkt met het doel het gevoel van heelheid van de persoon te herstellen. Men gaat ervan uit dat lichaam, geest en ziel één zijn. Fysieke klachten kunnen vanuit deze visie energetisch worden behandeld en emotionele klachten kunnen fysiek worden behandeld bijvoorbeeld. Vanuit een holistische levenswijze gaat men er ook van uit dat ieder individu met elkaar is verbonden. Een individu in het universum is als een cel in het menselijk lichaam: allen hebben een unieke taak, zijn verbonden met elkaar en zijn onmisbaar voor het geheel.
Met in acht neming van je eigen verantwoordelijkheid kun je ervan uitgaan dat regulier en alternatief elkaar goed aanvullen.
Wat is Paleo?
Het Paleo dieet ook wel oerdieet genoemd, is gebaseerd op het voedingspatroon van de mensen uit de oertijd (Het Paleolitische tijdperk). Het zegt eigenlijk: eet en leef zoals je verre voorouders hebben gedaan en je zult op gezond gewicht komen en je lichamelijk en geestelijk beter voelen. Dit omdat ons DNA nog steeds hetzelfde is als een oermens en dat maar zeer minimaal is aangepast aan ons tijdperk.
Er zijn meerdere redenen waarom iemand aan het Paleo "dieet" begint, dat kan omdat iemand allergisch of intolerant is voor bepaalde voedingsmiddelen. Maar iemand die zijn sportprestaties wil verbeteren kan ook veel baat hebben bij Paleo. En dan hebben we het nog niet gehad over gewichtsverlies.
Wat kan je allemaal eten?
- Vlees
- Vis
- Groente
- Fruit
- Noten & Zaden
- Eieren
En dan wel het liefste van biologische oorsprong. Dit aten onze voorouders ook.
Wat is rawfood? (bron: Terrasana)
De groep die rawfood eet wordt steeds groter, en noemt zichzelf Raw of Living Fooder. Deze mensen volgen het rawfood dieet/leefstijl wat bestaat uit rauw, ongekookt, liefst onbewerkt voedsel zoals groente, vers en gedroogd fruit, zaden, noten en gekiemde groente en peulvruchten.
In een raw food dieet wordt in principe niets gegeten dat is verhit boven de 48 graden
omdat enzymen bij deze temperatuur worden vernietigd en tevens een groot deel van de vitamines.
Het Rawfood principe betekent dus dat je puur voedsel, zoals fruit, groenten, noten, zaden, gedroogd fruit, zeewier enz. eet in zijn natuurlijke vorm. Niet bereid, niet gekookt en biologisch.
Wat is superfood? (bron: Jesse van der Velden)
Superfoods kunnen je helpen om een hoger gezondheidsniveau te bereiken. Superfood heeft in vergelijking met andere natuurlijke voedingsmiddelen wel vier, tot vijftien en soms wel honderd keer meer voedingswaarde en goede eigenschappen. Door superfoods te eten krijgt je lichaam via dezelfde hoeveelheid eten dus veel meer vitaminen, mineralen, antioxidanten en andere gezonde nutriënten binnen. Zelfs zoveel mineralen dat het niet alleen een voedende, maar ook een helende werking heeft. Ze voeden ons lichaam op celniveau. Er zijn bessen, zaden, algen of granen met allemaal hun eigen werking en goede eigenschappen.
Hype?
In Nederland is de gezonde en heilzame werking van superfood pas net ontdekt, maar in de landen waar ze oorspronkelijk vandaan komen worden deze natuurlijke voedingsmiddelen al duizenden jaren gegeten. Deze stroming is dus zeker geen trend die weer voorbij zal vliegen, het is een blijvende gezonde ontwikkeling.
Waarom superfood?
De makkelijke kant-en-klaar maaltijden en ander gemaksvoedsel hebben ons lichaam jarenlang niet gevoed, maar juist gezorgd voor tekorten in ons lijf. Ook veel andere voeding uit de supermarkt bestaat uit lege calorieën, kunstmatige suikers, transvetten en kleur- en smaakstoffen en concerveringsmiddelen. Om dit te verwerken moet je lichaam veel harder werken om gezond te blijven. Bovendien bleek uit onderzoek van de Universiteit Wageningen dat de voedingswaarde van ‘gewone’ -dus niet-biologische- groenten tussen 1945 en 1995 maar liefst 74% gedaald is. Dit komt waarschijnlijk door jarenlange lucht- en bodemverontreiniging, het gebruik van bestrijdingsmiddelen, maar ook door het sneller en vroeger oogsten is de voedingswaarde een heel stuk lager dan vijftig jaar geleden. Je moet tegenwoordig dus veel meer groenten eten om dezelfde voedingswaarde binnen te krijgen als een halve eeuw geleden. Met superfoods kun je in korte tijd die achterstanden inhalen. Wat je met ‘gewoon’ gezond en zelfs biologisch eten niet zo snel bereikt, krijg je met superfoods wel voor elkaar: een nieuwe gezonde balans in je lichaam.
Tekorten in het lichaam
Gezondheid is veel meer dan de afwezigheid van ziekte. Functioneren lichaam en geest optimaal? Heb je een sterk immuunsysteem zodat je, als er een griepje langskomt, je geen zorgen hoeft te maken? Gezondheid zit ook in de samenstelling van je lichaam, de gezonde reserves die je hebt, waardoor je veel aankunt. Wanneer je lichaam niet de bouwstoffen krijgt waar het eigenlijk behoefte aan heeft, leidt dit op den duur tot tekorten die niet zo gemakkelijk meer zijn goed te maken. En voedingsdeficiënties zijn de primaire oorzaak van veel ziektes en ongemakken. Een veelvoorkomend tekort, onder andere bij vegetariërs, is de ‘energie’ vitamine B12. Dit leidt tot allerlei ongemakken zoals vermoeidheid, een wazig gevoel in het hoofd, stemmingswisselingen en een gebrek aan motivatie. Wanneer een vrouw die vitamine B12 tekort komt borstvoeding geeft, heeft haar baby een grotere kans op groeiproblemen en ontwikkelingsachterstanden (Division of Hematology, Department of Medicine, University of Colorado Health Sciences Center Denver 2004). Er zijn allerlei superfoods waarmee je B-tekorten kunt aanvullen zoals spirulina tabletten (Department of Health Science, Kochi Women’s University, Kochi 1999). Vitamine B12 echter kan je alleen vinden in vlees, vis en eieren, of een hoogwaardig natuurlijk voedingssupplement.
Je doel bereiken
Specifieke superfoods kunnen je helpen om verschillende health-doelen te bereiken. Afvallen, je huid verbeteren, meer energie, je lichaam ontgiften, het opbouwen van spiermassa, verhogen van je weerstand, verlagen van je bloeddruk en cholesterol, verhelpen van candida, lekkende darm of prikkelbare darmsyndroom, verjongen, ondersteuning voor kinderen, bij zwangerschap of als je veel sport en sterker glanzend haar en gezonde nagels. Chiazaden, chlorella en kelpnoodles helpen bijvoorbeeld bij het afvallen terwijl maca en rauwe cacao je een energieboost geven.
Veganisten gebruiken absoluut geen dierlijke producten. Zij eten geen vlees, zuivel, eieren, honing of producten waar deze dierlijke producten in verwerkt zitten. Daarnaast gebruiken zij ook geen verzorgingsproducten, kleding of andere materialen waar dierlijk producten in zijn verwerkt, of die op dieren zijn getest.
Ook de motivatie waarom iemand kiest voor een leven vrij van dierlijke producten verschilt per veganist.
Voor de een tellen de dieren het zwaarst, voor de ander de gezondheid, maar er zijn ook mensen die ervoor kiezen vanwege het milieu, geloof of levensbeschouwing. Kijk voor meer informatie over de motieven bij “Waarom veganisme?”
Soorten & stromingen
Er zijn – naast de ‘full time’ veganist – veel verschillende soorten & stromingen die dicht tegen het veganisme aanliggen of onder veganisme gerekend kunnen worden. Deze zijn zijn onder te verdelen in verschillende categorieën:
Flexanisten: Personen die grotendeels plantaardig eten maar die er op sommige momenten toch voor kiezen iets dierlijks te eten, wanneer er praktische redenen daartoe bestaan. Bijvoorbeeld in een situatie waarin er niets veganistisch te eten is, maar wel iets met een klein beetje zuivel erin.
Parttime veganisten: Personen die er voor kiezen grotendeels plantaardig te eten, maar op vaste momenten er nog voor kiezen om toch niet helemaal veganistisch te eten. Deze personen zijn onderweg richting veganisme.
Raw Vegans: Eten geen voedsel eten wat boven lichaamstemperatuur is verwarmd. Zij eten dus alleen rauwe voeding.
Overige stromingen
Veganistische Freegans: Freeganisme is een beweging van mensen die zich tegen de kapitalistische maatschappij keren. Zij menen dat er door het kapitalisme mensen (arbeiders) en dieren worden uitgebuit. Ze proberen zonder geld te leven en kiezen er daarom bewust voor om te leven van alles wat over is, omdat er ook vaak veel goed voedsel wordt weggegooid. Deze mensen worden ‘freegans’ genoemd. Niet elke ‘Freegan’ is per definitie veganist, maar wel een groot deel daarvan. Echter zijn er ook freegans die zich veganist noemen, maar wel bepaalde dierlijke producten consumeren die anders weggegooid zouden worden. Technisch gesproken zijn dit meer parttime veganisten.
Fruitarisme: Fruitariërs eten alleen fruit, noten, graankorrels en pitten. Ze eten geen producten waarvoor een plant gedood of beschadigd is. Fruitariers eten in principe vaak geheel veganistisch, maar zijn niet perse veganistisch, omdat buiten het eten ze op andere vlakken welk dierlijke producten zouden kunnen gebruiken. Daarnaast zijn er ook stromingen binnen het Fruitarisme, waarbij wel eieren of zuivel genuttigd worden.